Karl Marks

Tarix: Senbe, 24.11.2007, 14:39 | Post # 1

Forumun Dostu

Qrup: Members

Post: 422

Status: Offline

Karl Marks (Karl Marx) (5 May 1818 - 14 Mart 1883) alman filosofu və siyasətзisi. Karl Marks "Kommunist Manifesti" və "Kapital" əsərinin mьəllifi olmuюdur.
Karl Marks 5 May 1918-ci ildə Almaniyanэn Ryine əyalətinin Trier qəsəbəsində dьnyaya gəlmmiюdir. Orta təhsilinin Trierdə almэюdэr. Bonn və Berlin universitetlərində hьquq təhsili alarkən tarix və fəlsəfəyə bцyьk maraq gцstərmiюdir. Fəlsəfəyə maraрэ onun Hegelзi-idealist kimi formalaюdэrdэ. 1841-ci ildə Epikьr fəlsəfəsinə dair disertasiyasэnэ mьdafiə etdi.
Bu zaman artэq sol hegelзilər və radikal burjuaзэlar birlikdə mьxalifət yцnьmlь Rheinische Zeitung qəzetini qurmuюdular. Marks bu qəzetdə fəaliyyət gцstərməyə baюladэ. Marks qəzetin jurnalisti və redaktoru idi. Marksэn Prussiya monarxiyasэna qarюэ tutduрu mцvqe tezliklə qəzetin baрlanmasэ ilə nəticələndi.
Sen-Simon, Fourier, Proudhon kimi yazэзэlarэn məqalələrini oxuyaraq Fransэz sosializminin dərk etməyə зalэюdэ. 1843-cь ildə uюaqlэq dostu Jenny von Westphalen ilə evləndi. 1843-cь ildə Parisə kцзdь. Fransэz-Alman Эlliklərini yayэmladэ (1844). Dərginin bu ilk və tək yayэmэnda, Yəhudi məsələsi adlэ yazэsэyla siyasi mцvqeyini ilk dəfə aзэqladэ. Elə həmin ildə Engelslə tanэю olan Marks humanist fəlsəfə formalaюdэrdэr. Məhz Engelsin sayəsində onun diqqəti iюзi sinifə yцnəldi.
Lakin Marksэn fəaliyyəti burada da bəyənilmədi və 1845-ci ildə Vorwarts qəzetinin ьzvləri ilə birlikdə Brьsselə kцзdьlər. Bir neзə aydan sonra Engelsin Brьsselə gəlməsi onlarэn ikisinin birlikdə "Alman Эdeologiyasэ" adlэ əsərini yazdэlar. Bu əsərdə onlar Hegelə və gənchegekзilərə qarюэ yцnəlmiюdilər.
1847-ci ildə Alman emiqrantlarэnэn təюkil etdiyi - "Kommunistlər Эttifaqэ" adlэ cəmiyyətə qoюulur. Bu cəmiyyətin istəyi əsasэnda 21 fevral 1848-ci ildə məюhur "Kommunist Partiyasэnэn Manifesti"ni tərtib etdilər.
Belзikada 1848-ci ildə baю verən hadisələr Marksэn buranэ tərk etməsiylə nəticələndi. Marks Kцlnə qayэdэb Rheinische Zeitung qəzetinin yenidən nəюrinin bərpa etsədə tezliklə maliyyə və senzura ucbatэndan qəzet fəaliyyətini dayandэrdэ.
Yenidən Almaniyadan sьrgьn edilən Marks ailəsinin dalэnca Fransaya gəlsədə buradanda зэxarэldэ. 1849-cu ildən sonra цmrьnьn axэrlarэnadək Londonda yaюadэ.
Bundan sonra Marksэn həyatэ kasэbзэlэр iзərisində davam etmiюdir. Əgər Engelsin daimi kцməyi və Marksэn цzьnьn qəzetlərə yazdэрэ məqalələrin mьqabilində aldэрэ kiзik miqdarda pul olmasaydэ Marksэ nəinki "Kapital"э yaza bilməzdi, o acэndan цlə bilərdi.
1846-cэ ildə Karl Marks Beynəlxalq Эюзilər Asossasiyasэnэn qurucularэnda biri oldu. Bu qurum həmзinin Birinci Эnternasional kimi tanэnэrdэ. Birinci Эnternasionalэn зэxэюэ zamanэ veridiyi səhv sonradan bu qurumun parзalanmasэ ilə nəticələndi. 1867-cэ ildə "Kapital"эn ilk cildi зэxdэ. Bu dцvrdə o Fransada bir зox Avropa цlkələrində gedən proseslərə dair əsərlər, iюзi partiyalarэnэn proqramlarэnэ yazmэюdэr. Dьrinqə qarюэ diskusiyalarda Engelsi dəstəklədi və nəticədə "Anti-Dьrinq" əsəri meydana gəldi. Lakin bu əsəri yazarkən Marks xəstələndi.
Karl Marks 1883-cь il 14`Martda 64 yaюэnda Londonda цldь və "Highgate-Cemetery" qəbirəstanlэрэnda dəfn edildi. Yarэmзэq qalmэю "Anti-Dьrinq" əsəri və "Kapital"эn axэrэncэ cildi Fridrix Engels tərəfindən tamamlandэ.

goturulub...

SISTEMI YIX *BARRIKADALAR FORUMU*

www.sistemi.yix.org

RivAreS